Tropikalna paproć - "zombie" wykorzystuje swoje martwe liście jako struktury korzeniowe

Jak wykazał (DOI: 10.1002/ecy.4248) zespół profesora biologii roślin Jamesa Dallinga z University of Illinois Urbana-Champaign (USA), gatunek paproci drzewiastej występujący wyłącznie w Panamie ożywia własne martwe liście, przekształcając je w struktury korzeniowe dla rośliny matecznej. Liście są poddawane modyfikacji - w efekcie woda i składniki pokarmowe przemieszczają się z nich do rośliny, a nie - z rośliny do nich.

Niezwykłe zjawisko ma miejsce dopiero po obumarciu liści i opadnięciu ich na ziemię. Zostało zaobserwowane podczas badań dotyczących zupełnie innej rośliny w panamskim rezerwacie leśnym. Profesor Dalling zauważył, że opadłe liści paproci były mocno osadzone w glebie i wypuściły sieć korzonków. Przeprowadzone badania laboratoryjne wykazały, że "liście zombie" pobierały azot z gleby. To, że nawet będąc już częścią korzeni opadłe liście nadal wyglądają na zgniłe prawdopodobnie spowodowało, że nikt wcześniej nie zaobserwował osobliwego zjawiska.

Inne rośliny (w tym niektóre paprocie), wypuszczają liście lub pędy, które dotykają ziemi i wypuszczają korzenie, aby utrzymać nową roślinę. Jednak nigdy nie zgłoszono rekonfiguracji martwej tkanki w celu zasilania pierwotnej rośliny.

Podobnie jak inne paprocie drzewiaste, C. rojasiana wywodzi się jeszcze z okresu jurajskiego. Prawdopodobnie "liście zombie" są adaptacją do gleb ubogich w składniki odżywcze. Panama to lądowy pomost pomiędzy Ameryką Północną i Południową, który powstał 7 milionów lat temu z archipelagu wysp, utworzonych dzięki aktywności wulkanicznej w przeszłości. Składniki odżywcze w tamtejszej glebie są nierównomiernie rozłożone – zdarzają się wielometrowe warstwy pyłu wulkanicznego, który wygląda jak piasek. Według profesora Dallinga, wykorzystując martwe liście wolno rosnąca roślina może pobrać więcej próbek z różnych miejsc otaczającej gleby, nie poświęcając dużych zasobów na rozbudowany system korzeniowy. (PAP)

Nauka w Polsce, Paweł Wernicki

pmw/ zan/