Pierwsze wykopaliska na obszarze zamku odbyły się w sierpniu. Wzięli w nich udział badacze z nieformalnej grupy zrzeszającej historyków i archeologów, którzy przyjęli nazwę niezależnego interdyscyplinarnego zespołu „Badania Historycznych Miast i Zamków”. Inicjatorem prac archeologicznych był pochodzący z Krzepic Andrzej Kobus - doktor historii, który przygotowuje monografię zamku krzepickiego.

Do dziś po twierdzy pozostały ziemne wały nowożytnych fortyfikacji oraz przekazy historyczne świadczące o jego niegdysiejszej świetności. Warownia pełniła ważną rolę zamku pogranicznego, a jednocześnie rezydencji zamieszkiwanej przez koronowane głowy, poselstwa dyplomatyczne i siedziby starostwa. Jedyny obiekt w obrębie dawnych murów to dworek z początku XX w. Należy on do prywatnej osoby, na co dzień mieszkającej za granicą, która nie udostępnia go do zwiedzania. Jego właścicielka, jak informują badacze, ułatwiła prace wykopaliskowe i z zaciekawieniem śledzi ich wyniki.

„Badania historyczne przyniosły wiele nowych ustaleń dotyczących przeszłości zamku w Krzepicach, wśród nich najstarszą mapę zamku krzepickiego z samego początku XVIII w. odnalezioną w archiwach szwedzkich. Kolejnym krokiem było zajrzenie w głąb ziemi” - mówi Wojciech Dudak, archeolog, kierownik zespołu.

Tegoroczne wykopaliska miały ograniczony zakres i charakter wstępnego rekonesansu. Mimo to w ciągu kilku dni prac udało się osiągnąć ciekawe wyniki. Do najciekawszych należy zlokalizowanie fosy, która oddzielała zamek od przedzamcza. Wydobyto ponad 1,5 tys. zabytków. Wśród nich znalazły się przykłady militariów, naczynia ceramiczne i szklane.„Odnaleźliśmy duży zbiór pięknie zdobionych późnorenesansowych kafli” - relacjonuje Herman. „Ich wyjątkowa wartość wynika z wysokiej klasy artystycznej, jaką prezentują, ale także z tego, że identyfikujemy je, jako elementy pieców z reprezentacyjnych sal, opisanych na ilustracji zamku z 1636 r.” – dodaje.

Wykopano także kilkanaście monet, które, zdaniem archeologów, doskonale ilustrują historię zamku. Najcenniejszym odkryciem jest srebrny półgrosz Kazimierza Wielkiego, który wiązać można z początkami warowni, gdyż to na jego polecenie wzniesiono zamek w Krzepicach. Archeolodzy odkryli też denar Władysława Jagiełły z końca XIV w. Pochodzi z czasów, gdy król polski oblegał Krzepice, odbierając Ziemię Wieluńską księciu Władysławowi Opolczykowi. Dotychczas najliczniej odkrywanymi monetami były srebrne szelągi Zygmunta III Wazy z okresu, gdy zamek krzepicki był u szczytu świetności.

„To właśnie w czasach Zygmunta III zamek krzepicki rozbudował starosta Mikołaj Wolski, stał się wtedy nie tylko wspaniałą rezydencją, ale także centrum naukowym. Po pożarze zamku królewskiego na Wawelu, to właśnie tutaj król wraz ze starostą oddawali się eksperymentom alchemicznym. Krzepice gościły wówczas najsłynniejszych poszukiwaczy kamienia filozoficznego, w tym słynnego Michała Sędziwoja” – opowiada Herman.

Archeolodzy liczą na to, że w kolejnym sezonie odkryją materialne ślady tej historii. W kolejnych badaniach zastosują także techniki nieinwazyjne.

W końcu lipca z wynikami badań zapoznali się mieszkańcy Krzepic. Na rynku miejskim umieszczono wystawę, która prezentowała wyniki badań historycznych - stare mapy Krzepic i okolicznych miejscowości. Zwiedzający rozmawiali z badaczami i oglądali znalezione zabytki. Prawdopodobnie w przyszłości powstanie izba muzealna prezentująca wyniki badań na zamku – to pokłosie sporego zainteresowania historią okolicznych mieszkańców. Zabytków z pewnością będzie przybywać, gdyż archeolodzy zaplanowali prace badawcze na kilka kolejnych sezonów.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ mki/