Czy wielkie wymieranie raf koralowych w dewonie pomoże zrozumieć zagrożenia dla współczesnych raf? Na „bielenie raf” prowadzące do załamania symbiozy dawnych koralowców z jednokomórkowymi glonami zwracają uwagę autorzy międzynarodowych badań z udziałem geologa z Uniwersytetu Warszawskiego.
„Ekosystemy rafowe są tzw. hotspotami bioróżnorodności, czyli ekosystemami, w których różnorodność gatunkowa jest znacząco wyższa niż w innych ekosystemach. Największe ekosystemy rafowe, budowane m.in. przez koralowce rozwijały się w dewonie (ok. 419–359 mln lat temu). Kilkuetapowe wielkie wymieranie pod koniec dewonu spowodowało zupełną degradację tych raf” – wyjaśnia dr hab. Mikołaj Zapalski z Wydziału Geologii UW, cytowany w komunikacie prasowym UW.
Wraz z naukowcami z międzynarodowego zespołu badawczego geolog przeanalizował dewońskie koralowce, biorąc pod uwagę cechy anatomiczne, jakie miały te formy, które wymarły i te, które wymierania przeżyły. Zespół współtworzyli dr Tom Bridge, prof. Andrew H. Baird, prof. John Pandolfi z Australii oraz dr Michael McWilliam z USA.
Współczesne koralowce mogą tworzyć rafy dzięki symbiozie z jednokomórkowymi glonami. „Głównym zagrożeniem dla współczesnych raf jest tzw. bielenie, czyli proces związany ze wzrostem temperatury, w którym koralowce pozbywają się glonów symbiotycznych. W konsekwencji prowadzi to do zahamowania wzrostu koralowców i do zamierania raf. Koralowce, które posiadają glony symbiotyczne, wykazują pewne charakterystyczne cechy anatomiczne, które pozwalają je odróżnić od koralowców niesymbiotycznych” – wyjaśnia dr hab. Zapalski.
Wiele koralowców dewońskich posiadało również glony symbiotyczne. Jednak wieloetapowe wymieranie dewońskie, związane m.in. ze wzrostem temperatur ówczesnych mórz, dotknęło głównie koralowce fotosymbiotyczne. Naukowcy wykazali, że koralowce, prawdopodobnie ze względu na załamanie symbiozy, nie wróciły już do swojej rafotwórczej roli przez następnych 150 milionów lat.
Zdaniem ekspertów, obserwacje przyczyn i skutków załamania dewońskich ekosystemów rafowych mogą służyć za model zmian zachodzących we współczesnych rafach. Ograniczenia takiego modelu są m.in. związane z różnymi grupami koralowców budujących rafy w dewonie i obecnie oraz z różnicami w ich ekologii.
Wyniki badań, w których uczestniczył prof. Mikołaj Zapalski, ukazały się w czasopiśmie „Scientific Reports” w artykule „Functional consequences of Palaeozoic reef collapse” (https://www.nature.com/articles/s41598-022-05154-6).
PAP – Nauka w Polsce
kol/ ekr/
