Ptaki wędrując na zimowiska przemierzają nie tylko dalekie dystanse, ale również znacznie krótsze odcinki. Zwykle monitoring ptasich wędrówek jest prowadzony w dzień - poprzez zwykłe obserwacje ptaków, akcje ich obrączkowania. "My chcielibyśmy wykorzystać do obserwacji także nocną porę, wykorzystując fakt, że większość ptaków przemieszcza się nocą, a część z nich odzywa się podczas swoich nocnych wędrówek" - wyjaśnia w rozmowie z PAP doktorantka Akademii Górniczo-Hutniczej Hanna Pamuła.

Akustycy z Akademii Górniczo-Hutniczej oraz ornitolodzy ze Stacji Badania Wędrówek Ptaków Uniwersytetu Gdańskiego połączyli siły i chcą nagrać głosy przemieszczających się w nocy ptaków, zidentyfikować je, klasyfikując do poszczególnych gatunków. W ten sposób pomogą w badaniach nocnych wędrówek ptaków. "Zależy nam głównie na niewielkich ptakach wróblowych, takich jak śpiewaki, kosy, droździki. To najczęstsze ptaki, które możemy usłyszeć podczas nocnych migracji. Potwierdzają to nasze pierwsze nagrania" - mówi Pamuła.

Pierwszy sezon nagrań już za naukowcami. Jesienią 2016 roku - między wrześniem a listopadem - tuż przy plaży niedaleko Koszalina na kilkumetrowych palach ustawili specjalne mikrofony. To miejsce, w którym od ponad 50 lat gdańscy ornitolodzy prowadzą obrączkowanie ptaków w ramach projektu Akcja Bałtycka. Nad morzem szansa na owocne nagrania jest spora, bo tam obserwowany jest największy przelot ptaków. W centralnej Polsce takich głosów nagrałoby się zdecydowanie mniej.

Nagrania trwały przez prawie dwa miesiące - od zachodu do wschodu słońca, kilkanaście godzin na dobę. Materiału do analizy jest więc mnóstwo, a w godzinnym nagraniu znajduje się zwykle zaledwie kilkanaście sekund zawierających ptasie głosy. Najpierw są one wyławiane z nagrań, a potem następuje ich klasyfikacja, czyli dopasowanie głosów do poszczególnych gatunków. Aby uniknąć tego żmudnego i czasochłonnego zajęcia naukowcy szukają skutecznych automatycznych metod detekcji.

"Istniejące na rynku programy nie do końca sprawdzają się w naszym projekcie. Głosy, które chcemy wykryć z reguły są cichutkie, impulsowe, czyli bardzo krótkie. Programy najczęściej po prostu je odfiltrowują, nie zauważają ich. Mamy też bardzo dużą liczbę fałszywych – nieptasich - detekcji" - wyjaśnia Pamuła. Naukowcy z AGH chcą więc opracować system dopasowany do wykrywania głosów nocnych ptasich migrantów.

Nocny monitoring może się przydać np. do porównywania intensywności migracji ptaków w różnych miejscach; ochrony miejsc szczególnie istotnych z punktu widzenia wędrujących ptaków; jest też ważny podczas projektowania inwestycji np. farm wiatrowych. "Możemy w ten sposób wykrywać rzadkie gatunki ptaków na danym obszarze, albo poznawać ich trasy przelotów czy zasięgi występowania. Niektóre gatunki w danym miejscu można wykryć właśnie dzięki temu, że odzywają się w nocy, bo w dzień trudno je zobaczyć" - wyjaśnia rozmówczyni PAP.

PAP - Nauka w Polsce, Ewelina Krajczyńska

ekr/ agt/