Od trzech do sześciu miesięcy jaja dinozaurów leżały w gniazdach, zanim wykluły się z nich młode. Być może tak długi okres był jednym z powodów wyginięcia tych zwierząt - informują naukowcy na łamach "Proceedings of the National Academy of Sciences".
Badania zębów skamieniałych zarodków dinozaurów wskazują, że od trzech do sześciu miesięcy musiało minąć, nim ze złożonych jaj mogły wykluć się młode - dowodzi zespół naukowców amerykańskich i kanadyjskich z Florida State University, American Museum of Natural History i University of Calgary.
Inkubacja dinozaurów przypominała więc bardziej wylęganie się gadów, nie zaś ptaków. Badania dotyczą nieptasiej odnogi dinozaurów.
Zdaniem badaczy długi okres wylęgu mógł negatywnie wpływać na zdolność dinozaurów do konkurowania z ptakami, gadami i ssakami, których populacje mnożyły się szybciej.
"Wiemy bardzo niewiele o embriologii dinozaurów" - komentuje współautor badań, Mark Norell z American Museum of Natural History. Jak dodaje, można jednak za pomocą zaawansowanej technologii, takiej jak skanery tomograficzne i mikroskopy o wysokiej rozdzielczości, dokonywać takich odkryć, o jakich nie śniło się jeszcze 20 lat temu.
Ponieważ ptaki są w zasadzie dinozaurami, które przetrwały wielkie wymieranie sprzed 65 mln lat, naukowcy długo uważali, że czas trwania inkubacji u dinozaurów był podobny jak u dzisiejszych ptaków. Obecnie ptaki wykluwają się w 11 do 85 dni od złożenia jaj.
Badano przypadek dwóch gatunków dinozaurów o dużych różnicach w rozmiarach ciała. Pochodzący z Mongolii protoceratops był wielkości świni, a składane przez niego jaja ważyły zaldwie 194 g. Z kolei hypakrozaur, którego skamieniałości znajdowane są w Kanadzie, był znacznie większy i składał jaja ważące ponad cztery kg.
Za pomocą tomografii komputerowej analizowano linie dziennego przyrostu zębów u niewyklutych zarodków obu gatunków, w ten sposób oszacowano wiek zarodków. Okazało się, że zarodki protoceratopsa liczyły w chwili śmierci ok. trzy miesiące, a hypakrozaura ok. sześć miesięcy.
Zdaniem naukowców, tak długa inkubacja wystawiała dinozaury na większe zagrożenia ze strony środowiska, takie jak drapieżniki czy podtopienia. Po globalnej katastrofie, która wydarzyła 65 mln lat temu, mogło to być ważnym czynnikiem ostatecznego wyginięcia dinozaurów. (PAP)
krx/ zan/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
