DNA komórek nowotworowych może zawierać setki przypadkowych mutacji - błędów, które sprawiają, że rosną one w niekontrolowany sposób. Komórki każdego pacjenta są inne. Na powierzchni komórek znajdują się charakterystyczne białka (antygeny), dzięki którym rozpoznawane są one przez układ immunologiczny. Pod wpływem mutacji mogą pojawiać się nietypowe białka.

Zespół naukowców (głównie z St. Louis oraz Oklahoma City) przeanalizował różne mutacje genetyczne, starając się przewidzieć nowe i charakterystyczne białka pojawiające się na powierzchni komórek nowotworowych - tzw. neoantygeny. Następnie komputerowy algorytm przeanalizował neoantygeny, aby zdecydować, które z nich mogą być najlepszym celem dla szczepionki.

W roku 2013 personalizowane szczepionki podano trzem pacjentom z zaawansowanym nowotworem skóry – czerniakiem. Wszyscy trzej dostawali już zaawansowany lek przeciwnowotworowy - ipilimumab.

Jeden z pacjentów był w remisji i został uznany za wolnego od nowotworu, drugi nadal ma guzy nowotworowe, które się nie powiększają, guz u trzeciego skurczył się w ciągu miesięcy po podaniu szczepionki, a następnie powrócił do oryginalnych rozmiarów i pozostał stabilny.

Kierujący badaniami specjaliści uznali wstępne wyniki za „znaczący krok” ku opracowaniu spersonalizowanych szczepionek przeciwnowotworowych. Eksperci podkreślają jednak, że prace wciąż są na bardzo wczesnym etapie – na razie wykazano tylko, że szczepionka jest bezpieczna i działa na układ odpornościowy. Nie wiadomo, czy i na ile byłaby skuteczna w leczeniu pacjentów z nowotworami – być może trzem badanym pomógł sam ipilimumab.

Na razie opracowanie podobnej szczepionki dla każdego pacjenta trwa trzy miesiące i jest bardzo kosztowne. Oprócz czerniaka naukowcy chcieliby leczyć szczepionkami m.in. raka płuca, piersi i jajnika. (PAP)

pmw/ mrt/