Międzynarodowe konsorcjum H.E.S.S., w którego składzie znajduje się Polska, poinformowało o pierwszych udanych obserwacjach z wykorzystaniem nowego dużego teleskop do obserwacji promieniowania gamma. Naukowcom udało się zarejestrować promieniowanie gamma od jednego z pulsarów – podało Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie.
28-metrowy teleskop CT5 to najnowszy instrument naziemnego obserwatorium w Namibii. Teleskop wszedł w skład Stereoskopowego Systemu Wysokich Energii (H.E.S.S.). Unowocześnionym systemem dokonano pomiarów pulsów promieniowania gamma od pulsara Vela. To pierwszy pulsar zaobserwowany przez obserwatorium H.E.S.S., pierwszy na półkuli południowej i drugi wykryty przez naziemne teleskopy gamma (pierwszym był pulsar w mgławicy Krab w 2011 roku).
Obserwatorium H.E.S.S. zostało unowocześnione w 2012 roku. Obecna wersja systemu określana jest jako H.E.S.S. II. Wykorzystuje w sposób zsynchronizowany teleskopy różnej wielkości. W centrum znajduje się największy, najnowszy CT5, a wokół niego pracują cztery mniejsze teleskopy. Dzięki nowemu teleskopowi zwiększył się zakres energii rejestrowanego promieniowania, pozwalając na wykrywanie cząstek o energiach do 30 GeV.
Teleskopy wchodzące w skład H.E.S.S. to teleskopy Czerenkowa. Nie rejestrują one promieniowania gamma bezpośrednio, bowiem ziemska atmosfera chroni nas przed tym wysokoenergetycznym promieniowaniem i bezpośrednia jego rejestracja wymaga wynoszenia instrumentów w kosmos. Ale naukowcy mają inny sposób na prowadzenie naziemnych obserwacji promieniowania gamma. Za pomocą dużych zwierciadeł obserwuje się tzw. promieniowanie Czerenkowa, czyli błyski powstające w ziemskiej atmosferze na skutek kaskady cząstek elementarnych wywołanej promieniowaniem kosmicznym i fotonami promieniowania gamma.
Polski udział w projekcie H.E.S.S. jest koordynowany przez Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie. W skład polskiego konsorcjum wchodzą także Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Instytut Fizyki Jądrowej im. H. Niewodniczańskiego PAN w Krakowie, Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Polska uczestniczy także w projekcie Cherenkov Telescope Array (CTA) – budowy nowego naziemnego obserwatorium do obserwacji promieniowania gamma wysokich energii. Ma ono obejmować około stu teleskopów umieszczonych w dwóch miejscach na dwóch półkulach i zacząć badania w 2017 roku.
PAP - Nauka w Polsce
cza/ ula/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
