Oceanobiolodzy: na Ziemi może niezauważenie wyginąć wiele gatunków zwierząt

O tych zagrożeniach oraz kluczowej roli taksonomów (czyli naukowców zajmujących się identyfikacją, klasyfikacją i opisywaniem nowych dla nauki gatunków) w rozpoznaniu i opisywaniu różnorodności biologicznej głębin oceanicznych dyskutowali naukowcy z 12 europejskich krajów podczas majowego spotkania w Senckenberg Research Institute and Natural History Museum we Frankfurcie n. Menem (Niemcy). Polskę reprezentowały dr Anna Jażdżewska i mgr Aleksandra Koroza z Zakładu Biologii Polarnej i Oceanobiologii Uniwersytetu Łódzkiego.

Badacze przypominają, że według ostatniego raportu Międzyrządowej Platformy do Spraw Różnorodności Biologicznej i Zasobów Ekosystemów co czwarty gatunek znany nauce jest zagrożony wyginięciem. Na liście tej znajdują się głównie rośliny i duże zwierzęta (ptaki, ssaki oraz inne kręgowce) – przede wszystkim lądowe oraz ważne z ekonomicznego punktu widzenia. Te mniejsze i zamieszkujące miejsca dotąd nieeksplorowane, tj. oceaniczne głębiny, wciąż pozostają nauce nieznane. "Oznacza to, że ich eliminacja z ekosystemu wskutek działalności człowieka zostanie po prostu niezauważona" - ostrzega dr Anna Jażdżewska.

Naukowcy podkreślają, że głębiny oceaniczne, liczące ponad 1000 m głębokości, stanowią największy ekosystem Ziemi. Zamieszkują go organizmy różnej wielkości i kształtów, a ich przystosowania do życia w niskich temperaturach, wysokim ciśnieniu, bezkresnej ciemności i ubóstwie pokarmu, stanowią obiekt badań i dyskusji biologów, ekologów i przedstawicieli wielu gałęzi przemysłu (bioprospecting).

Jednocześnie głębiny oceaniczne, ze względu na swoją niedostępność, pozostają najsłabiej zbadanym ekosystemem, a nierozważne i krótkowzroczne działania człowieka są poważnym zagrożeniem dla ich zasobów naturalnych – ocenili uczestnicy spotkania we Frankfurcie.

Wśród głównych zagrożeń prowadzących do zubożenia fauny głębokowodnej wymienili agresywne rybołówstwo (trałowanie), wpływ zanieczyszczeń, zmiany klimatyczne oraz eksploatację złóż mineralnych dna oceanicznego. Według badaczy istnieją realne obawy, że przeważająca liczba głębokowodnych gatunków bezpowrotnie wyginie nim zostaną odkryte.

Europejscy oceanobiolodzy podkreślają, że najpilniejszym i kluczowym wyzwaniem dla nich jest biologiczna eksploracja głębin. „Jedynie możliwie pełna i rzetelna wiedza o organizmach zamieszkujących najgłębsze strefy oceanu pozwoli na opracowanie zasad ich ochrony i zrównoważonego korzystania z ich zasobów” - dodaje badaczka z UŁ.

Podstawą tych badań jest taksonomiczna identyfikacja organizmów wykonywana przez specjalistów (taksonomów). Podczas spotkania oceanobiolodzy dyskutowali problemy, z którymi mierzy się ta grupa biologów. W ocenie naukowców do najważniejszych zadań należy standaryzacja danych dostępnych w otwartych bazach naukowych i sprawna wymiana informacji. Podkreślono problem niedofinansowania projektów o tematyce taksonomicznej i potrzebę rozwoju technologicznego w celu sprawniejszego i pełniejszego odkrywania i rozumienia czynników kształtujących różnorodność głębin oceanicznych. 

PAP - Nauka w Polsce

szu/ zan/