<strong>W rozmowach Okrągłego Stołu strona partyjno-rządowa nie była gotowa do oddania władzy, a Solidarność nie była przygotowana na jej przejęcie</strong> - powiedział PAP profesor emerytowany oksfordzkiego Pembroke College, Zbigniew Pełczyński, poproszony o ocenę wydarzeń sprzed 20 lat.
"Porozumienia okrągłego stołu były wynikiem ewolucji systemu komunistycznego PRL po 1956 r., ich prekursorem były rozmowy MKS (Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego - PAP) z delegacją rządową podczas strajku w Stoczni Gdańskiej 1980 r. Przejęcie władzy przez Solidarność w 1989 r. nie odbyło się w żaden zaplanowany sposób, lecz dlatego, że PZPR okazała się niezdolna do rządzenia" - uważa Pełczyński.
Według niego, niektórzy przedstawiciele ówczesnej elity władzy jak np. Józef Czyrek czy Zdzisław Sadowski na długo przed rozmowami Okrągłego Stołu zdawali sobie sprawę z tego, iż Polska znajdowała się w tak głębokiej gospodarczej zapaści, że w ramach dotychczasowego systemu władzy nie da się jej z niej wyciągnąć.
"Po stronie obozu rządzącego nie było takiej kalkulacji, iż Solidarność weźmie na siebie współodpowiedzialność za gospodarkę przy pozostawieniu PZPR monopolu rządzenia. W tamtym systemie nie można było rozgraniczyć władzy politycznej od gospodarczej" - podkreśla prof. Pełczyński.
"Partia zgodziła się na oddanie części władzy politycznej, ale oczywiście była przekonana, iż to, co wynegocjowała przy Okrągłym Stole: urząd prezydenta i zagwarantowaną większość w Sejmie itd., pozwoli dotychczasowym decydentom kontrolować sytuację. No i w tym się przeliczyli" - dodaje.
Zbigniew Pełczyński przypomina, że w warunkach politycznych powstałych po rozmowach okrągłego stołu ówczesnej władzy nie udało się wyłonić rządu, co stworzyło nieprzewidzianą sytuację dla obu stron.
"Władza spadła Solidarności z nieba. Wszystkie problemy, które z tego wynikają wzięły się stąd, iż PZPR nie była przygotowana na oddanie władzy, zaś Solidarność na jej przejęcie, choć nie ulega wątpliwości, że strona partyjno-rządowa była dobrze umocowana w systemie władzy i jej wpływy utrzymały się na długo po 1989 r." - zaznacza rozmówca PAP.
Prof. Pełczyński przez blisko 40 lat wykładał w Pembroke College m.in. filozofię polityczną, historię myśli politycznej i społecznej, historię Polski. Był m. in. naukowym opiekunem późniejszego prezydenta USA Billa Clintona, w okresie, gdy ten był stypendystą w Oksfordzie.
Dzięki Pełczyńskiemu wielu polskich studentów uzyskało możliwość studiowania w Oksfordzie po stanie wojennym m. in. obecny szef MSZ Radosław Sikorski, a wielu naukowców z Polski mogło odbyć staże naukowe w Oksfordzie po 1989 r.
Zbigniew Pełczyński był doradcą Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego Sejmu RP, członkiem Rady Premiera RP ds. kształcenia urzędników państwowych, założycielem w imieniu George\\'a Sorosa Fundacji im. Stefana Batorego w Polsce i Stowarzyszenia Szkoła Liderów. ASW
PAP - Nauka w Polsce
bsz
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
