Wiele zabytków UNESCO zagrożonych rosnącym poziomem mórz
Fot. Fotolia
Laguna Wenecka, stare miasto w Dubrowniku czy Hagia Sophia w Stambule – to tylko niektóre z 49 obiektów z listy światowego dziedzictwa UNESCO, które naukowcy uznali za szczególnie zagrożone skutkami zmian klimatu. Według badania zabytki w regionie śródziemnomorskim będą coraz częściej narażone na powodzie i erozję terenu wskutek rosnącego poziomu mórz.
Badaniem, które opisano na łamach ostatniego „Nature Communications” (http://dx.doi.org/10.1038/s41467-018-06645-9), kierowała Lena Reichmann z Uniwersytetu w Kilonii (Niemcy). Jej zespół przyjrzał się 49 najbardziej zagrożonym zabytkom ze 159 obiektów z listy światowego dziedzictwa UNESCO, które znajdują się w regionie Morza Śródziemnego.
Przeprowadzono symulacje modelu powodziowego dla czterech scenariuszy wzrostu poziomu morza: od najbardziej do najmniej optymistycznego. W ten sposób ustalono indeksy zagrożenia powodziowego i zagrożenia erozją wybrzeża dla wszystkich analizowanych obiektów. Najwięcej z nich jest położonych na terenie Włoch, Chorwacji, Grecji i Tunezji.
Jeśli poziom mórz będzie nadal rósł "w regionie śródziemnomorskim ryzyko powodzi (...) może wzrosnąć średnio o 50 proc., a ryzyko erozji wybrzeża o 13 proc. – to wszystko do końca XXI wieku przy dużym wzroście poziomu mórz" - wyjaśnia Reimann.
Jak dodaje, poszczególne zabytki UNESCO mogą jednak być narażone w jeszcze większym stopniu ze względu na ich lokalizację. Wiele dawnych miast regionu śródziemnomorskiego budowano bowiem nad samą wodą ze względu na topografię terenu oraz łatwy dostęp do morza.
Autorzy wskazują, że podnoszący się poziom mórz już zagraża większości z analizowanych przez nich 49 obiektów. W przyszłości obok Wenecji najbardziej narażone na powodzie będą miasta położone na wybrzeżach północnego Adriatyku. Według najbardziej pesymistycznego scenariusza do 2100 roku ryzyko powodzi może wzrosnąć w tym regionie o ponad 50 proc., a maksymalna głębokość wód powodziowych o nawet 290 proc.
Erozja wybrzeży zagraża z kolei aż 42 obiektom uwzględnionym w badaniu – najbardziej na terenie Włoch. Z analizy wynika, że przed końcem stulecia najbardziej przez erozję ucierpieć mogą starożytne libańskie miasto Tyr, Efez w Turcji oraz grecki Heraion.
Tylko dwa z analizowanych miejsc, medyna w Tunisie oraz starożytny kompleks Ksantos i Letoon na terenie Turcji, wydają się względnie bezpieczne do końca stulecia.
Wyniki te uzyskano przy założeniu, że poziom morza w rejonie śródziemnomorskim wzrośnie średnio o 1,46 metra do 2100 roku. Prawdopodobieństwo takiego rozwoju wypadków oceniane jest w scenariuszach klimatycznych zaledwie na 5 procent.
"Nawet jeśli poziom mórz ma niskie szanse aż tak podnieść się przed 2100 rokiem, nie możemy całkowicie wykluczyć takiego scenariusza z uwagi na niepewność związaną z topnieniem pokryw lodowych” – tłumaczy prof. Athanasios Vafeidis z Uniwersytetu w Kilonii, który również uczestniczył w badaniu.
Jak mówi Reimann, jej analiza ma być zachętą i ponagleniem do stworzenia odpowiednich strategii adaptacyjnych i lepszej ochrony unikatowych obiektów. ”Jeśli utracimy lub zniszczymy wspólne dziedzictwo, nie da się go odbudować ani niczym zastąpić” – dodaje.
W publikacji podkreślono konieczność zdecydowanej walki ze zmianami klimatu i wypełnienia celów porozumienia paryskiego. ”Bez tego dziedzictwo kulturowe świata zostanie mocno zniszczone przez rosnący poziom mórz, i tym samym straci swą wyjątkową wartość (...)” – nie ma wątpliwości Reimann.
Na liście światowego dziedzictwa UNESCO znajdują się obecnie 1092 miejsca o znaczeniu historycznym i kulturowym. (PAP)
dwo/ ekr/
Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.
