Prof. Wojciech Dziembowski - laureatem Medalu Bohdana Paczyńskiego

Medal Bohdana Paczyńskiego jest przyznawany za wybitne osiągnięcia w dziedzinie astronomii i astrofizyki. Mogą go otrzymać Polacy i obcokrajowcy. Do tej pory laureatami medalu byli Martin J. Rees, George W. Preston oraz Aleksander Wolszczan. W tym roku do tego grona dołączył Wojciech Dziembowski.

Profesor Wojciech Dziembowski to jeden z najbardziej znanych w świecie polskich astronomów, należący do czołówki w światowej astrofizyce. W pracy naukowej zajmuje się m.in. pulsacjami gwiazd i Słońca. Jest autorem ponad 250 publikacji naukowych, cytowanych łącznie blisko 9 tysięcy razy. Aż 23 prace laureata przekroczyły granicę 100 cytowań każda.

Wojciech Dziembowski studiował astronomię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia te ukończył w 1962 roku. Następnie w 1967 roku obronił doktorat na Uniwersytecie Warszawskim, a w 1977 roku habilitował się, także na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1988 roku ma tytuł profesora zwyczajnego, od 1989 roku jest członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk (PAN), od 1997 roku członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności, a od 2007 roku członkiem rzeczywistym PAN.

Astronom jest zatrudniony od 1969 roku w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie (m.in. był dyrektorem tej placówki w latach 1987-1992), a dodatkowo od 1997 roku jest także profesorem w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Warszawskiego.

Jak czytamy w uzasadnieniu przyznania nagrody, naukowe osiągnięcia prof. Dziembowskiego dotyczą heliosejsmologii i asterosejsmologii (astrosejsmologii), w szczególności takich zagadnień, jak pulsacje niektórych klas gwiazd zmiennych. Profesor jest wskazywany jako twórca polskiej szkoły astrosejsmologii.

PTA jest stowarzyszeniem naukowym, ale za bardzo istotną uważa również działalność w zakresie popularyzacji astronomii i popularyzacji nauki w społeczeństwie. W 1983 roku ustanowiło nagrodę dla osób bardzo aktywnie działających w tym zakresie: Nagrodę i Medal im. Włodzimierza Zonna „Za popularyzację wiedzy o Wszechświecie” – nazwaną imieniem wybitnego popularyzatora astronomii w XX wieku. Nagroda po raz pierwszy została przyznana w 1983 roku. To jedna z najstarszych nagród w Polsce dotyczących popularyzacji nauki.

W tym roku laureatami nagrody zostali Jadwiga Biała oraz Jacek Drążkowski. Jadwiga Biała przez wiele lat pracowała na rzecz Olsztyńskiego Planetarium i Obserwatorium Astronomicznego, prowadząc placówkę jako dyrektor. Jest m.in. twórczynią olsztyńskiej kolekcji meteorytów, działa także w Polskim Towarzystwie Meteorytowym. Opublikowała wiele artykułów popularnonaukowych. Z kolei Jacek Drążkowski od blisko 30 lat pracuje na rzecz najpierw kwartalnika "Postępy Astronomii", a później "Uranii – Postępów Astronomii". Ma też olbrzymi wkład w wydawanie kwartalnika "Meteoryt". Dodatkowo jest bardzo aktywnym popularyzatorem astronomii na wielu wykładach, spotkaniach, pokazach nieba, w tym w unikatowym obserwatorium astronomicznym w hotelu w Lidzbarku Warmińskim.

Trzecią z nagród Polskiego Towarzystwa Astronomicznego jest Nagroda Młodych PTA, przyznawana młodym naukowcom za wybitny indywidualny dorobek badawczy. Jej laureatem został Radosław Poleski. Jego naukowe zainteresowania skupiają się wokół tematyki soczewkowania grawitacyjnego oraz gwiazd zmiennych.

"Jest pewna logika w tym, jakie nagrody Towarzystwo ufundowało - która polega na tym, że nagradzamy wybijających się astronomów na początku ich drogi naukowej, luminarzy i autorytety naukowe naszego środowiska przez Medal Bohdana Paczyńskiego i doceniamy objaśnianie naukowych wyników na język codzienny, przyznając nagrodę za popularyzację wiedzy astronomicznej, wiedzy o Wszechświecie" - powiedział prof. dr hab. Marek Sarna, prezes Polskiego Towarzystwa Astronomicznego.

39. Zjazd Polskiego Towarzystwa Astronomicznego odbywa się w Olsztynie od 9 do 12 września. Jego organizatorami są PTA oraz Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, a partnerem Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne. Konferencja jest objęta patronatem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego – Jarosława Gowina, Wojewody Warmińsko-Mazurskiego – Artura Chojeckiego, Marszałka Województwa Warmińsko-Mazurskiego – Gustawa Marka Brzezina, Prezydenta Miasta Olsztyn – Piotra Grzymowicza, a także Polskiej Agencji Kosmicznej. 

PAP - Nauka w Polsce

cza/ zan/