Wystawa poświęcona kartografowi Lubinusowi w szczecińskim zamku

Badaczom i miłośnikom dziejów Pomorza żyjący na przełomie XVI i XVII w. uczony Eilhard Lubinus znany jest przede wszystkim jako autor Wielkiej Mapy Księstwa Pomorskiego, stworzonej na zamówienie szczecińskiego księcia Filipa II.

Jak powiedziała we wtorek dziennikarzom dyrektor Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie Barbara Igielska, wystawa "Lubinus mniej znany" ma pokazać jego postać "w szerszym kontekście niż dotychczas to miało miejsce". "Zainteresowała nas również jego spuścizna czysto akademicka, czyli jego prace z zakresu filologii, prace teologiczne. Chcieliśmy pokazać, że tak naprawdę nie kartografia była jego głównym nurtem badawczym, ale właśnie prace innego typu" – wyjaśniła Igielska.

Nowa ekspozycja zamku składa się ze zbiorów własnych, a także obiektów udostępnionych z zasobów Archiwum Państwowego w Szczecinie i Książnicy Pomorskiej w Szczecinie. Dopełniają ją, prezentowane po raz pierwszy nabytki zamku, mapa Czech Petrusa Kaeriusa z 1642 r. oraz mapa Azji Henricusa Hondiusa z 1631 r., dedykowane uczonemu z Rostocku.

"To najważniejsze nazwiska początków kartografii niderlandzkiej z początku XVII w." – powiedział historyk dr hab. Radosław Skrycki z Uniwersytetu Szczecińskiego. Dodał, że nieczęsto zdarzało się w tym czasie dedykowanie dzieł kartograficznych innemu kartografowi.

Wśród eksponatów znalazł się też m.in. opracowany przez Lubinusa słownik grecko-łaciński "Clavis Graecae linguae" w wydaniu niderlandzkiej oficyny Elzeviera z 1651 r.

"To pomoc szkolna, która znalazła uznanie i była chętnie wznawiana, m.in. dlatego, że okazała się bardzo skuteczna" – powiedziała dr Agnieszka Borysowska z Książnicy Pomorskiej. Dodała, że na szczególną uwagę zasługuje też "piękne wizualnie, kieszonkowe" wydanie słownika.

Na wystawie zaprezentowana zostanie także m.in. korespondencja związana z powstawaniem mapy Księstwa Pomorskiego, dziennik podróży Lubinusa po Pomorzu czy łaciński manuskrypt opisu księstwa.

Urodzony w 1565 r. Eilhard Lubinus był kartografem, matematykiem, poetą, filozofem i teologiem protestanckim. Pracę nad stworzeniem "Wielkiej Mapy Księstwa Pomorskiego" rozpoczął w 1608 r. na zlecenie księcia szczecińskiego Filipa II z dynastii Gryfitów i jego kuzyna, księcia wołogoskiego, Filipa Juliusza.

Wykonanie mapy zajęło mu sześć lat. Do prac przy jej powstaniu Lubinus wykorzystywał astrolabium, kwadrant do pomiaru szerokości geograficznej punktów oraz laskę Jakuba do określenia odległości między punktami.

Wokół mapy umieszczono widoki miejscowości pomorskich, drzewo genealogiczne dziewiętnastu książąt rugijskich, tarcze na herby 354 rodzin szlacheckich, a także drzewo genealogiczne oraz 157 imion i portretów książęcych. Treść mapy uzupełniają rysunki m.in. narzędzi rolniczych, instrumentów muzycznych, broni, statków i zwierząt. W rogu znalazł się portret Lubinusa wraz z instrumentami pomiarowymi.

W Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie można też oglądać wystawę stałą "Gabinet Lubinusa", na której, oprócz mapy Księstwa Pomorskiego (tłoczenie z 1758 r.), prezentowane są także jej atlasowe wydania z drugiej połowy XVII w. Ekspozycja zawiera też interaktywną, animowaną wersję mapy.

Wernisaż wystawy "Lubinus mniej znany" odbędzie się we wtorek. Ekspozycja będzie prezentowana do 2 czerwca. 27 kwietnia odbędzie się seminarium towarzyszące wystawie.

PAP - Nauka w Polsce, Elżbieta Bielecka

emb/ agz/